Ook Shimano stapt over op 12-speed

Toen Sram begin 2016 met de Eagle 1×12 aandrijving op de proppen kwam, zetten de Amerikanen de mountainbikewereld in rep en roer. Niet alleen zegde Sram de voorderailleur vaarwel, ondanks dat slaagde de Amerikaanse onderdelenfabrikant er wel in om mountainbikers met een 12-speed 10-50 cassette een uiterst bruikbaar bereik van 500% aan te bieden. Shimano keek een tijdje de kat uit de boom en liet zijn klanten zelf kiezen tussen 1x aandrijvingen of mountainbikegroepen met dubbel crankstel. En bij XTR M9100 is dat niet anders.

Twaalf kroontjes, drie verschillende materialen.

First things first: de nieuwe XTR M9100 is gebouwd rond een 12-speed cassette die in twee versies beschikbaar is: 10-45 voor cross-country wedstrijden op vlakkere omlopen (10-12-14-16-18-21-24-28-32-36-40-45T zodat de stappen tussen alle versnellingen relatief klein blijven) of 10-51 (jaaaah, toch weer één tandje meer dan de 10-50 cassette van Sram, haha!) voor enduro en all-mountain gebruik. Handig is dat tussen de drie lichtste versnellingen een gelijke stap van zes tanden zit (10-12-14-16-18-21-24-28-33-39-45-51T). De 12-speed cassettes worden uit drie verschillende materialen gebouwd: staal voor de kleinste kransjes, titanium voor de middelste en aluminium voor de grootste. Opmerkelijk is dat er nog een derde cassette-optie is (de CS-M9110-11) met … elf tandjes. Het betreft een 12-speed 10-51 cassette waarvan de 51 is weggehaald. Je schakelt dus met een 12-speed derailleur een 12-speed ketting op een cassette met 11 kroontjes en een 12-speed passing. De voordelen hiervan zijn dat je als mountainbiker een lichtere (de grootste krans zit er niet op) en stijvere wielset (je kunt de spaken iets schuiner zetten aan de aandrijfzijde) kunt bouwen.

Om de 12-speed set-up passend te krijgen, herstructureerde Shimano het ontwerp van de naaf met de Micro Spline-technologie. Of anders gezegd: een compleet nieuwe naaf en dito cassettebody. Daarnaast is de Scylence-technologie in de achternaaf toegepast. Deze nieuwe technologie vervangt de pallen door een ratelsysteem om de weerstand tijdens het vrijlopen te verminderen en een vrijwel geruisloze naaf te creëren, zodat de rijder zich meer kan concentreren op de route. De voornaven zijn verkrijgbaar in 100 of 110 mm breedte met een 15 mm steekas, de achternaven zijn 142 of 148 mm breed met een 12 mm steekas.

Dubbelen kan nog altijd.

Naast een speciale 12-speed ketting (CN-M9100) met een 12-speed Quick Link komt een 12-speed crankstel met de fameuze hol gesmede crankarm. Cross-country 1×12-rijders kunnen kiezen uit direct mount kettingbladen (tot tachtig gram gewichtswinst) van 30 tot 38T. Voor de 1×12 enduro-renners maakte Shimano het FC-M9120 crankstel met een iets grotere Q-factor voor meer stabiliteit op de technisch lastige paden. Bij de XTR-groep hoort ook een kettinggeleider. Voor de marathonrijders adviseert Shimano een 10-45 12-speed cassette in combinatie met (jawel!) een dubbel crankstel. Hier is enkel een 38-28 crankstel beschikbaar.

Derailleurwieltjes met dertien tanden moeten het klapperen van de ketting indijken.

In totaal komen er op XTR-niveau drie types achterderailleur en evenveel soorten voorderailleurs. Er zijn XTR-achterderailleurs met lange of korte kooi en de versie met lange kooi is met dubbele platen beschikbaar (sterker voor de endurorijders). De geanodiseerde aluminium derailleurs volgen de Shadow RD+ geometrie, de derailleurwieltjes groeiden van elf naar dertien tandjes om het klapperen van de ketting in te perken. De voorderailleurs (D-type, E-type en M-type) zijn allemaal side swing derailleurs. Voor een goed begrip: (voorlopig?) is er op XTR-niveau geen sprake meer van Di2 elektronisch schakelen. Al zou het ons niet verbazen mocht straks eerst Dura-Ace een 12-speed draadloze elektronische groep worden en XTR daarna zou volgen.

De nieuwe I-SPED-EV shifters zijn tot 14 mm zijdelings in te stellen terwijl ze ook over een hoek van zestig graden op het stuur geroteerd kunnen worden. Dat moet alle soorten mountainbikers in staat stellen om de juiste set-up op het stuur te vinden, ook in combinatie met bijvoorbeeld een dropper post. Voor de dames en heren die de 11-speed naaf set-up kiezen, is er een omvormer voorzien zodat de 12-speed rechter shifter nog slechts elf kransjes bedient.

Ook de remhendels werden nieuw ontworpen, voor de remklauwen is er voortaan keuze uit tweezuiger remklauwen en remklauwen met vier zuigers. Belangrijk is wel dat elk van deze types klauwen door een specifiek remhendel moet worden aangestuurd. Dus begin je met tweezuiger remklauwen en wil je later overstappen naar vierzuiger exemplaren, dan moet je de remklauwen én de remhendels vervangen. Ook de remblokken zijn afhankelijk van het aantal zuigers in de remklauwen.

Precieze leveringsdata en adviesprijzen zijn er nog niet. Een specifieke website wel en deze vind je hier. Leuk is dat je er online de achterderailleur aan het werk kunt zetten en een 12-speed cassette uit mekaar kunt halen.